Security (b)log: Android-malware

Een lezer merkte op dat ik herhaaldelijk oproep om een virusscanner op je Android-toestel te installeren, maar dat hij niemand kent die dat daadwerkelijk doet en dat hij ook niemand kent die ooit een virus op zijn toestel had. Bovendien is hij bang dat een virusscanner zijn toestel traag zou maken en had hij diverse artikelen gelezen die in het beste geval voorstelden om “af en toe” een scan uit te voeren, maar meestal werd het onderwerp helemaal doodgezwegen. En of ik daar eens een blog aan zou willen wijden. Met alle plezier!

Laten we eerst eens naar de omvang van de dreiging kijken. Het onafhankelijke IT-beveiligingsinstituut AV-Test schrijft in zijn Security Report 2017-2018 dat er in maart 2018 ruim 26,5 miljoen malware-programma’s voor Android bekend waren, met een maandelijkse groei van ruim een half miljoen. Daar hoort wel een kanttekening bij over de aard van deze malware. Bij Windows-computers is het zo dat malware het operating system (OS) zelf, Windows dus, negatief kan beïnvloeden. Android (en trouwens ook iOS) zijn anders gebouwd: van buitenaf heb je geen toegang tot het OS, en dat geldt ook voor malware – mits je je toestel niet hebt geroot/gejailbreakt. De invloed van malafide apps blijft dus beperkt tot andere apps en de gebruiker.

De gebruiker? Ja, de gebruiker. Dat is namelijk degene die apps installeert en misschien een keer niet in de gaten heeft dat hij een malafide app geïnstalleerd heeft. Je gaat op zoek naar een app met een bepaalde functionaliteit, krijgt er een paar voorgeschoteld en kiest nou nét die ene met kwade bedoelingen. Aan de buitenkant is dat niet te zien. Apps moeten machtiging (toestemming) vragen om bepaalde dingen te mogen, zoals bestanden benaderen, camera en microfoon gebruiken en locatiegegevens opvragen. Misschien heb je niet altijd in de gaten dat een bepaalde machtiging vreemd is in combinatie met de (vermeende) functionaliteit van de app. Maar waarom zou een calculator toegang tot je bestanden moeten hebben?

Google doet z’n best om de Play Store schoon te houden, maar hun tool, Play Protect, slaagt daar volgens AV-Test maar matig in. Terwijl diverse beveiligingsapps er in november vorig jaar in slaagden om 100% te scoren, behaalde Play Protect een schamele 66,9% in de real world test (met vers van het internet geplukte malware) en 79,6% in de referentietest (tot vier weken oude malware).

Wat willen de criminelen achter die malware van ons? Ransomware speelt geen grote rol in de mobiele wereld, dat blijft toch vooral het domein van Windows-computers. Daarentegen zetten de boeven volop in op banking trojans, waarmee ze toegang tot je bankrekening – en dus je geld – krijgen. Ook cryptominers zijn lucratief, zeker op toestellen met een krachtige processor. Want ook die leveren geld op.

Over krachtige processoren gesproken: volgens de testresultaten hoef je echt niet te vrezen voor een slome telefoon als je een virusscanner op je toestel zet. Uit eigen ervaring: ik heb ‘slechts’ een middenklasse-toestel (Motorola G5S) én een virusscanner. En ik ben zeer tevreden over de performance van mijn toestel. Omdat ik een gratis app gebruik, krijg ik wel af en toe reclame voor betaalde functies voorgeschoteld, maar dat neem ik voor lief.

Er valt dus iets bij ons te halen en de app-winkel is onvoldoende beveiligd. Bovendien hoeft het niets te kosten (in termen van geld en performance) om je daartegen te beschermen. Ik zou zeggen: wat houdt je nog tegen? Dat je nog nooit hebt gehoord dat iemand een virus op z’n toestel had? Tja, al die mensen wéten misschien alleen niet dat ze besmet zijn, hè. En bovendien: resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.

Nog even een paar tips voor het beveiligen van je Android-toestel op een rijtje:

· Gebruik alleen apps uit de Play Store van Google.

· Root je toestel niet.

· Beveilig je toestel (pincode of vingerafdruk; gezichtsherkenning is vaak nog onvoldoende ontwikkeld)

· Wees kritisch bij het verlenen van machtigingen aan apps.

· Installeer een virusscanner…

Noot: er zijn momenteel nog geen actuele rapporten (over 2018) beschikbaar. Deze wereld verandert snel, waardoor conclusies uit oudere rapporten mogelijk achterhaald kunnen zijn.