 |
| Afbeelding via Pixabay |
Albert Heijn schaft de winkelwagenmuntjes af. Zo, dat komt binnen hè? Grote
kans dat je te jong bent om te weten dat je vroeger een karretje kon pakken
zonder er een muntje in te doen (en dan weet je ook niet dat er vroeger geen
computers en internet waren, althans niet uit eigen ervaring). Het statiegeld
op winkelkarretjes werd namelijk rond 1985 ingevoerd.
Het is interessant om even naar de geschiedenis van die muntjes te
kijken. Het gebeurde nogal eens dat karretjes op de parkeerplaats van de
supermarkt werden achtergelaten, in de bosjes of in de sloot eindigden of naar
huis werden meegenomen, bijvoorbeeld om dienst te doen als konijnenhok. Sneu
voor andere klanten en een hoge kostenpost voor de winkel. En daarom moet je
vanaf halverwege de jaren tachtig een muntje in het slot van het wagentje doen
om het los te maken uit de rij.
Vroeger moest er een gulden in, daarna een euro of vijftig cent. Echt
geld dus. Dat werkte prima, want iedereen wilde natuurlijk z’n geld terug. Overigens
niet alleen in Nederland – je komt de winkelwagensloten tegen in grote delen
van Europa, en in mindere mate in Noord-Amerika. Het gebeurde natuurlijk
regelmatig dat een klant geen passend muntstuk had en dan naar de infobalie van
de supermarkt moest voor wisselgeld. Lastig voor zowel klant als winkel. En
toen gebeurde er iets vreemds: winkelketens gingen zelf winkelwagenmuntjes
uitgeven, met hun eigen logo erop. En die gaven ze gratis aan klanten. Vanaf
dat moment had het muntje dus geen geldelijke waarde meer voor de klant. Je zou
denken dat de karretjes dan weer aan hun lot zouden worden overgelaten, maar
dat viel reuze mee. De klant wist niet beter dan dat hij het ding terug moest
brengen.
En toen kwam corona. Om de kans op besmetting te verkleinen, moest je zo
min mogelijk dingen vastpakken die anderen ook hadden vastgepakt. Boodschappen
doen zonder karretje kon natuurlijk niet, maar het slot was niet essentieel. En
dus werden de sloten afgeplakt. Je kon je karretje voortaan ‘gratis’ meenemen.
In deze periode heeft AH geconstateerd dat het aantal vermiste winkelwagens
hierdoor niet toe- of afnam. Bovendien verhelpen ze met het afschaffen van de
muntjes een probleem dat ze zelf hebben veroorzaakt: alle muntjes bij elkaar
leveren een beste berg plastic op. En het scheelt ook geïrriteerde klanten aan
de balie die weer eens geen muntje op zak hebben.
Stel, je runt een bepaalde internetdienst en constateert een risico op
het gebied van beschikbaarheid van je systemen: ze dreigen overbelast te raken.
Omdat je geen middelen hebt om de capaciteit te vergroten, tref je een
maatregel om het gebruik ervan te beperken: gebruikers moeten voortaan betalen.
Missie geslaagd: het aantal gebruikers loopt terug. Maar op social media
ontstaat al gauw een grimmige stemming onder voormalige gebruikers, die vinden
dat jouw dienst een soort eerste levensbehoefte is, die gratis zou moeten zijn.
Die stemming slaat ook over naar betalende klanten. De marketingafdeling grijpt
in: de dienst wordt weer gratis, maar klanten krijgen voortaan wel reclame voorgeschoteld.
De opbrengst daarvan is net voldoende om de beschikbare systemen aan de praat
te houden.
Je hebt pech: het bedrijf, dat de reclame verzorgt, is gehackt, waardoor
jouw klanten het risico lopen om besmet te raken met een virus. Noodgedwongen
zet je de reclame uit en kunnen bezoekers weer als vanouds gratis én zonder
reclame gebruikmaken van jouw dienst. De beheerders kijken met dichtgeknepen
billen toe, maar tot hun opluchting blijkt na een paar weken dat de systemen
standhouden – de aanpassing leidt niet tot een grote toestroom van nieuwe
bezoekers.
Hoe realistisch is zo’n scenario? Dat een maatregel, die vroeger
noodzakelijk was, inmiddels overbodig is? Dat zou mooi zijn, nietwaar? Zoiets
is mogelijk als de omstandigheden veranderd zijn. Misschien zijn we ons met z’n
allen verantwoordelijker, volwassener gaan gedragen, waardoor we het
vanzelfsprekend vinden dat we ons winkelkarretje weer netjes in de rij zetten.
Misschien zijn we door een paar decennia mét muntjes zodanig geconditioneerd
dat het bij de meeste mensen niet eens opkomt om hun karretje aan z’n lot over
te laten.
Ik probeer te bedenken welke maatregel in mijn vakgebied op een gegeven moment
overbodig is geworden. Dat levert niet een complete maatregel op die je
overboord kunt gooien, maar wel de toepassing van een maatregel: versleuteling.
Je versleutelt informatie om de vertrouwelijkheid ervan te waarborgen. Maar
niet alle informatie hoeft voor de eeuwigheid geheim te blijven. Zo worden de
notulen van de ministerraad na twintig jaar openbaar.
Laat me weten als je andere voorbeelden kent van beveiligingsmaatregelen
die na verloop van tijd overbodig zijn geworden.
En in de grote boze buitenwereld …
- is het bedrijf dat wachtwoordmanager LastPass maakt gehackt.
- hebben hackers min of meer de veiligheid van Signal aangetoond.
- is zelfs zoiets wazigs als NFT’s interessant voor dieven.
- schijnt het niet al te best gesteld te zijn met de beveiliging van Twitter.
- is security awareness ook voor autofabrikanten belangrijk.
- liggen recht en techniek elkaar nog niet altijd zo goed.
- heb je misschien iets aan deze tips voor digitale privacy.
- moeten opsporingsdiensten beter gaan hacken, om cryptografie niet te hoeven verzwakken.
- geeft het LED’je op de netwerkkaart van een gehackte air-gapped computer geheimen prijs.
