From Asia with love

Afbeelding via Unsplash

In het Achtuurjournaal zeiden ze het er niet bij, maar dat die reportage aan de vooravond van Valentijnsdag werd uitgezonden, kon bijna geen toeval zijn. Het ging namelijk over een man die via een datingapp leuk contact had met ene Julia. Zou dit dan eindelijk de ware voor hem zijn?

Ze kletsten een tijdje gezellig, en na een paar dagen schreef Julia: “Raad eens wat ik net aan het doen was!” En ze stuurde een screenshot mee van een indrukwekkende grafiek, die toonde dat ze zojuist veel geld had verdiend met de handel in cryptovaluta. En ze was best bereid om aan onze anonieme gelukszoeker uit te leggen hoe dat werkte. Hij kreeg een link naar een handelsapp. Wat hij niet wist, was dat hij in de val van oplichters was gelopen. Via die app werd er namelijk helemaal niks verhandeld. Zijn hele inleg – eerst duizend euro, dan tienduizend, in totaal anderhalve ton – verdween linea recta in criminele zakken. Toen het geboefte in de gaten had dat er niks meer te halen was, beëindigde Julia de ontluikende romance abrupt. Onze Romeo kwam in een moeilijke tijd terecht, waarin hij het vertrouwen in iedereen – zichzelf incluis – kwijtraakte.

In veel presentaties die ik geef, zit een tegeltjeswijsheid: als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het dat meestal ook. Het begon ooit met die Nigeriaanse prins, die uitgerekend jou een mailtje stuurde waarin hij je gouden bergen in het vooruitzicht stelde als je hem zou helpen om een groot bedrag vrij te spelen. Juristen uit verre landen, die je vertelden dat een forse erfenis op je stond te wachten, waren daar een variant op. De enige gelegenheid, waarbij ik zo’n mededeling geloof, is als het op een kanskaart in Monopoly staat. Maar de scams worden steeds gewiekster en de criminelen steken er meer tijd en moeite in om de buit binnen te halen. Waar die prins nog met hagel op grote groepen tegelijk schoot, in de hoop dat er misschien een paar man in zouden trappen, daar wordt nu geïnvesteerd in een goede relatie met het individuele slachtoffer.

Het Journaal liet ook zien waar al die ellende vandaan komt. Niet meer in hoofdzaak uit Nigeria en omstreken, maar uit Zuidoost-Azië. Van daaruit opereren zo’n dertig scamcentra; dat zijn flatgebouwen vol met Julia’s, die samen al zo’n 75 miljard dollar hebben verdiend aan mensen die te goedgelovig waren. Veel van die rond de driehonderdduizend Julia’s doen dat werk trouwens onvrijwillig. Ze zijn er door mensenhandelaren onder valse voorwendselen heen gelokt. Ze leven in gevangenschap en als ze hun werk niet goed doen krijgen ze lijfstraffen.

In de blog van vorige week stond een link naar een artikel waarin werd verteld dat Thailand de internet- en elektriciteitsverbindingen naar de grensregio met Myanmar had afgesneden, in een poging de scamcentra lam te leggen. Dat laat zien hoe machteloos je in feite bent in de strijd tegen criminelen die opereren vanuit een land dat hen geen strobreed in de weg legt. Het artikel zei niets over de mate waarin die scamcentra afhankelijk waren van de Thaise voorzieningen, maar inmiddels zullen ze wel een manier hebben gevonden om verder te werken. Dat geldt waarschijnlijk niet voor onschuldige burgers en bedrijven in de grensregio, die ook door deze goedbedoelde maatregel zijn getroffen.

Cybercrime in deze vorm is alleen mogelijk dankzij technologie die nooit met dit doel is bedacht. Met behulp van vertaaldiensten zoals Google Translate kon Julia in keurig Nederlands met haar slachtoffer chatten. Ook kunstmatige intelligentie wordt steeds vaker ten kwade aangewend. Ik maak maar weer eens de vergelijking met dynamiet: toen Alfred Nobel het in de 19^e eeuw uitvond, had hij niet voorzien dat het zou worden gebruikt om bankkluizen en soldaten op te blazen. En zo zijn ook datingapps niet opgezet als platform voor misdaad met een romantische aanloop.

Als de misdaad niet wordt aangepakt, dan moeten haar potentiële slachtoffers weerbaar worden gemaakt. Anders dan bij een straatoverval heb je bij dergelijke oplichtingspraktijken namelijk wél een kans om de dans te ontspringen. Eigenlijk is het best simpel: als een pril contact opeens over geld gaat, dan is het oppassen geblazen. Zet je roze bril af en kijk door een vergrootglas naar wat er gebeurt. Bespreek je twijfels met iemand die je al jarenlang vertrouwt; niet met Julia, want zij weet allerlei manieren om je gerust te stellen. Zeg gewoon resoluut dat je niet geïnteresseerd bent. Je gebruikt die datingapp om liefde te vinden, niet om rijk te worden.

Print desnoods die tegeltjeswijsheid uit en hang haar boven je beeldscherm op.

 

En in de grote boze buitenwereld …

• willen de Britten een achterdeurtje in de encryptie van iCloud-backups.
• heeft de overheid de Informatieset quantumveilige cryptografie gepubliceerd.
• infiltreerden Noord-Koreaanse IT’ers via laptop-farms in Amerikaanse bedrijven.
• verspreiden overheden graag spyware.
• zijn veel AI-vriendjes en -therapeuten schadelijk voor het welzijn van de argeloze gebruiker.
• moeten AI-chatbots beter leren om ‘nee’ te zeggen.
• hebben ook niet-menselijke gebruikers een levenscyclus.
• lijdt de Amerikaanse cybersecurity onder de ambtelijke zuivering van de nieuwe regering.