Checklist

 

Afbeelding via Pixabay

De vakantie staat voor de deur (en dus klimmen we momenteel door het raam het huis in en uit, haha). Het logeerbed, dat hier achter mij staat, vult zich langzaam met spullen die volgens onze uitgebreide checklist mee moeten. De auto staat blinkend gepoetst in de garage te trappelen om mee te mogen, in de wetenschap dat hij halverwege de eerste reisdag al een vuile snoet zal hebben. Maar ja, je wilt toch in een schone auto vertrekken, nietwaar.

We zijn toe aan versie 21 van onze checklist, het is dus best wel een gerijpt document. En toch is het ook heel dynamisch: we verzinnen ieder jaar wel iets wat óók mee moet, en evenzeer schrappen we items omdat we ze toch nooit nodig hebben. Het voorportaal van dat schrappen is: dit hoeft déze keer niet mee. Als dat een paar keer gebeurt, verdwijnt het item definitief van de lijst. Dat gebeurt sowieso op de lijst van de kinderen, maar zeker ook op de algemene lijst. De lijst evolueert ook mee de manier waarop we op vakantie gaan: we hadden een huisje-op-vakantiepark-fase, een stacaravan-op-camping-fase, en nu zitten we in de privéhuis-met-zwembad-fase. Iedere fase brengt deels haar eigen behoefte aan spullen met zich mee. Natuurlijk zijn er ook spullen die altijd meegaan, ongeacht hoe de vakantie eruitziet. Aan onderbroeken is nu eenmaal altijd behoefte.

Lang voordat ik de term checklist relateerde aan vakantie, wist ik al dat piloten met checklists werken. Eentje voor de start, een andere voor de landing, en nog talloze andere voor tussendoor, onder andere voor als het mis gaat. Al die checklists moeten ervoor zorgen dat piloten de juiste dingen in de juiste volgorde doen. Het staat nu eenmaal erg slordig als zo’n grote Airbus al op de grond staat en de wielen nog moeten worden uitgeklapt. Weten piloten dat dan zelf niet? Natuurlijk wel. En ze doen ook heus niet de hele vlucht alleen op basis van lijstjes. Maar het helpt wel om op de spannendste momenten, wanneer er veel moet gebeuren en dus ook veel kan misgaan, niets te missen.

Nou schuilt er in dergelijke lijstjes ook een gevaar. Zoals je vroeger op een gegeven moment wist wat het volgende liedje op het cassettebandje zou zijn (shuffle play kon niet op een sequentieel opslagmedium), zo weet je ook wel hoe zo’n checklist verder gaat. Dat kan ertoe leiden dat je op de automatische piloot gaat werken, in de veronderstelling dat je het wel weet. Overigens heb ik de cockpit inmiddels weer verlaten, want voor zover ik weet werken de piloten in passagiersvliegtuigen de checklist altijd met z’n tweeën af, hetgeen de kans op het nemen van afkortingen behoorlijk verkleint. Elders kan routine wel degelijk tot missers leiden. Als je deze blog uit hebt, moet je maar eens naar dit filmpje kijken.

Als ik naar mijn eigen werk kijk, zie ik ook wel een paar checklists. Alleen heten ze dan SOP’jes – Standard Operating Procedures. Ze hebben een iets ander karakter dan een echte checklist. Het zijn meer een soort handleidingen, zo van: als je zus wilt, dan moet je dat zo doen. Handig voor nieuwe medewerkers of voor dingen die je niet zo vaak doet, maar ook voor taken die uit veel of complexe stappen bestaan. Soms komen ICT’ers er te laat achter dat ze iets hadden moeten doen. Zo had ik vanochtend iemand aan de lijn die meldde dat ze vergeten waren om een verplichte beveiligingstest uit te voeren. Gevolg: de stekker ging uit die applicatie. Een checklist had dit kunnen voorkomen.

Zelfs voor het maken van deze blog gebruik ik een – bescheiden – checklist. Daar staat bijvoorbeeld op dat ik moet controleren of ik niet ergens “ik wordt” of zo heb getypt. Ik ken de dt-regels op mijn duimpje, maar mijn blind typende vingers hebben soms een eigen willetje. En ondanks dat op mijn lijstje staat dat ik dat moet checken, lukt het me wel eens om een blog met een dt-fout te publiceren. Op het intranet zit daar gelukkig nog een redactie tussen, maar dat geldt niet voor de externe publicatie. Gevolg: het schaamrood op de kaken. Elke checklist werkt nu eenmaal alleen als je er goed gebruik van maakt.

En nu is het weer tijd voor de vakantiechecklist!

De Security (b)log keert na de zomervakantie terug.

 

En in de grote boze buitenwereld …

• kan de cloud niet goed tegen de hitte.
• maken we ons met z’n allen best wel druk om cyberdreigingen (als iemand ernaar vraagt).
• mogen overheden straks besluiten nemen in online vergaderingen.
• ronselt de Chinese cyberspionage-industrie personeel op universiteiten om buitgemaakte documenten te vertalen.
• belicht de podcast ‘In de ban van Rian’ leven en werk van deze cybercharlatan.
• duurt de digitale oorlog van Rusland ook maar voort.
• heeft ARTIS z’n security en continuity kennelijk goed op orde.
• gaat je Windows-11-account tien minuten op slot als je te vaak een verkeerd wachtwoord invoert.
• is een Chinese gps-tracker misschien toch niet zo’n goed idee.
• sluis je informatie van een besmette air-gapped computer naar buiten met de SATA-kabel als antenne.
• krijgen rijksambtenaren een verplichte cursus digitale weerbaarheid (en iBewustzijn dan?).