vrijdag 25 juli 2025

Kunstmatige integriteit

Afbeelding gegenereerd door AI (Copilot)

Hoogste tijd voor een zomerse blog, al komt de inspiratie daarvoor even niet uit het actuele weer. Maar gelukkig heb ik een geschikte tip van een collega gekregen.

Hij toonde me twee korte filmpjes. Op het eerste zie je hem en zijn vriendin naast elkaar zitten. Ze draaien zich naar elkaar toe en zoenen. Op het tweede filmpje zie je hem alleen op een rotsblok aan zee zitten en schuiven er vier blonde, langharige en vooral schaars geklede dames in beeld die hem, eh, liefkozen. Hijzelf heft genietend het hoofd.

Waarom deelt hij zulke beelden? We hebben geen teamcultuur waarin we opscheppen over dergelijke veroveringen. Nee, hij liet me dit zien omdat het niet echt is. Oh, het begint wel met een echte foto hoor. Gewoon een leuk vakantiekiekje. Vervolgens maakt de AI-app PixVerse er zo’n filmpje van. Je kunt kiezen uit een heleboel sjablonen, er is veel meer dan de beide genoemde voorbeelden: je kunt iemand in een privéjet laten instappen, knuffelen met een ijsbeer of tijger, in Batman veranderen, je haar explosief laten groeien, een klap in je gezicht krijgen en ga zo maar door. Bij veel filmpjes zal de kijker meteen snappen dat het nep is. Maar bij de filmpjes van die collega kom je daar niet zomaar vanzelf op.

Het is dan ook niet voor niets dat de Europese AI-wet vereist dat dingen, die door kunstmatige intelligentie gecreëerd zijn, als zodanig worden gemerkt. Want stel dat de vriendin van die collega het tweede filmpje zonder verdere uitleg onder ogen krijgt. Dat zou – afhankelijk van temperament en onderling vertrouwen – zo maar tot een heftige scène kunnen leiden. Nu is PixVerse vooral gericht op lol trappen, maar je snapt dat je dergelijke toepassingen ook voor heel andere doelen kunt gebruiken.

Om maar eens wat te noemen: afpersing. Je genereert een filmpje van iemand in een compromitterende situatie, dreigt om het te verspreiden en houdt je hand open. En zoals het een goede crimineel betaamt, zal hij zich niet per se aan de wet houden en erbij vermelden dat het een nepfilmpje is. Nou is de kwaliteit van PixVerse niet direct bedreigend: als je beter kijkt, dan kun je het heus wel zien. Vooral vingers blijven problematisch voor AI, en ogen. Maar toch, als je er niet op bedacht bent dat je voor de gek wordt gehouden, dan let je daar niet op – en je ziet het pas als je erop let. Ik zie een crimineel verdienmodel.

Het lijkt erop dat PixVerse vooral jongeren als doelgroep heeft, als ik zo naar de gratis beschikbare sjablonen kijk. De filmpjes van mijn collega zijn ook door een kind gemaakt. Maar aan de andere kant: je kunt diverse abonnementen afsluiten, in prijs variërend van € 64,99 - € 649,99 per jaar. Dat zal voor de meesten ruim boven zakgeldniveau liggen. Neem je toch zo’n abonnement, dan verdwijnt het watermerk uit je filmpjes – oftewel, er is geen hint meer dat AI in het spel is.

Een van de pijlers van informatiebeveiliging is integriteit: de juistheid en volledigheid van gegevens. Dat hebben ze ooit zo bedacht met het oog op databases en andere computerbestanden. Het is slordig als een huisnummer of een bedrag niet meer klopt of als er gegevens ontbreken. Maar je kunt dit principe gerust ook toepassen op beeld en geluid. Als je daar niet meer op kunt vertrouwen, dan is de integriteit niet meer gewaarborgd. Om nog maar te zwijgen over de (persoonlijke) integriteit van degenen die daar misbruik van maken.

Na deze blog begint mijn vakantie, en bij de voorbereiding daarvan heb ik gebruikgemaakt van AI. Bijvoorbeeld om te bepalen wat leuke overnachtingsplaatsen zijn op weg naar onze eindbestemming. Maar je moet alert blijven: ChatGPT beweerde dat de afstand tussen twee pleisterplaatsen ruim honderd kilometer minder was dan Google Maps berekende. Daarmee geconfronteerd biechtte ChatGPT op dat het de hemelsbrede afstand tussen beide plaatsen had gebruikt. Dat noem ik dan toch eerder kunstmatig dom dan intelligent.

Ik hoop dat je in jouw eigen vakantie iets tegenkomt waarvan je denkt: daar moet’ie eens een blog over schrijven. Schrijf het op of maak een foto en stuur het mij toe! Zolang het maar echt is…

De Security (b)log keert na de zomervakantie terug.

 

En in de grote boze buitenwereld …